حجیت خبر واحد در اثبات گزارة اخلاقی
نویسنده
چکیده مقاله:
بحث دربارۀ مدلول بیانات اخلاقی دینی مبتنی بر اعتبار ادلة نقلی در اخلاق اسلامی است؛ یعنی پیش از پرداختن به آن باید به این سؤال پاسخ داده شود که آیا اساساً این ادله در اثبات گزاره‌های اخلاقی، حجیت و دلیلیت دارند یا خیر؟ بی‌شک قرآن کریم، احادیث متواتر و نیز اخبار آحاد مقرون به قرائن حجت هستند. این پژوهش به حجیت اخبار آحاد اخلاقی و تفاوت معنای حجیت در گزاره‌های فقهی و اخلاقی پرداخته و با کاوشی تحلیلی، به این نتیجه رسیده است که در کشف معارف ناظر به واقع، از جمله معارف اخلاقی، جعل حجیت و اعتبار تعبدی دلیل، معنای روشنی ندارد؛ بلکه ملاک اعتبار این گزاره‌ها درجة واقع‌نمایی آن‌هاست. به بیان دیگر، اعتبار این معرفت‌ها را نباید و نمی‌توان بر محور وجود و عدم (صفر و یک) تلقی کرد؛ بلکه این اعتبار، درجاتی قابل محاسبه دارد و در شرایطی که برای واقع‌نمایی یقینی یک قضیه، توجیه کافی وجود ندارد، درجة غیریقینی معیّنی از معرفت قابل‌توجیه است. خبر واحدِ حاکی از واقع، معرفت می‌آورد و درجه‌ای از واقع‌نمایی دارد که البته تام و یقینی نیست؛ اما ممکن است بر هر معرفت دیگری در عرض خود، ترجیح داشته باشد؛ و به همین دلیل، حجت است و باور به آن، معقول و منطقی است. در این‌جا هرچه قرائن و شواهد بیشتری به نفع آن جمع‌آوری کنیم، آن را معقول‌تر ساخته‌ایم و ترجیح آن را موجه‌تر و منطقی‌تر کرده‌ایم. این قرائن و شواهد ممکن است قرائن عقلی، عقلایی، نقلی، تاریخی، جغرافیایی، تجربی، عرفی و غیر این‌ها باشد.
منابع مشابه
حجیت خبر واحد و کاربرد آن در استنباط نظام اخلاقی و تربیتی اسلام و گزاره‌های آن
خبر واحد دارای کاربرد فراوانی در حوزه علوم اسلامی است. این مقاله با هدف تبیین حجیت خبر واحد و سازوکار به کارگیری آن در حوزه اخلاق، ابتدا به تعریف خبر واحد و اقسام آن پرداخته و در ادامه، به موارد کاربرد خبر واحد در فقه، با توجه به مبانی مختلف پرداخته است. سپس حدود کاربرد حجیت خبر واحد در حوزه علوم اخلاقی و تربیتی تحلیل شده است. بر این اساس، اگر خبر واحد را بر مبنای موثوق‌الصدور بودن معتبر بدانیم...
متن کاملبررسی محدوده حجیت خبر واحد
موضوع بررسی محدوده حجیت خبر واحد است؛ خبر واحد خبری است که تعداد راویان آن به حد تواتر نمی رسد. اختلاف از آنجا ناشی می شود که عده ای اینگونه اخبار را مفید یقین نمی دانند و می گویند این گونه اخبار تنها افاده ظن می کنند و با دلایلی اثبات می کنند که حجیتی براینگونه روایات نیست. اجمالا منکرین حجیت خبر واحد- به سه دلیل استناد کرده اند: الف- آیات: آیاتی که از عمل به غیر علم نهی فرموده اند. ب- روای...
15 صفحه اولبازپژوهی حجیت خبر واحد با استناد به سیره عقلا
خبر واحد به عنوان یکی از امارات ظنیه در لسان اصولیها از دو جهت عمده مورد مداقه قرار گرفته است؛ یکی اثبات حجیت آن و دیگر تعیین قلمرو آن که فرع بر پذیرش حجیت میباشد. علمای اصول با استناد به ادله اربعه ونیز سیره عقلا در مقابل نظریهای که خبر واحد را مطلقاً حجت ندانسته وآن را موجب علم و عمل نمیداند استدلال کردهاند. در این میان برخی دلالت آیات را بر این مهم تمام دانسته و با به چالشکشیدن سیره ع...
متن کاملحجیت خبر واحد در موضوعات
با آنکه بنای عقلا و برخی روایات خاص، بر حجّیّت خبر ثقه در موضوعات احکام دلالت دارد ولی حجیّت و اعتبار «بیّنه» و عمومیّت آن برای اثبات تمام موضوعات در تمام ابواب، موجب می شود که ارزش و اعتبار خبر ثقه سست گردد؛ چه، مقتضا و لازمه ی اشتراط تعدّد و عدالت مخبر در اثبات موضوعات، این است که خبر ثقه، فاقد اعتبار باشد. وانگهی، بنای عقلا وقتی می تواند دلیل بر مطلوب گردد که از جانب شرع، امضا شده و یا دست کم ردع ...
15 صفحه اولبررسی حجیت خبر واحد در امور مهمه
خبر واحد همواره به¬عنوان یکی از مجاری استنباط احکام شرعی مورد توجه بوده است و همواره میان فقیهان در حجیت و عدم حجیت آن، گفتگو و اختلاف نظر بوده است، در دوره¬ای نظر غالب فقیهان عدم حجیت خبر واحد و دوره دیگر نظر غالب و مشهور حجیت خبر واحد بوده است و تاکنون نظر مشهور میان فقیهان حجیت خبر واحد است، اما پرسشی که در منابع فقهی به صورت مستقل به پاسخ آن پرداخته نشده است، این است که آیا باتوجه به قصوری ...
منابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 9 شماره 1
صفحات 71- 96
تاریخ انتشار 2019-08-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023